Amortyzator teleskopowy może być ściskany - tzw. dobicie lub rozciągany – tzw. odbicie.
Amortyzatory teleskopowe z uwagi na konstrukcję możemy podzielić na:
1. Dwururowe; mogą występować w wersji gazem (niskociśnieniowym) lub bez gazu.
2. Jednorurowe, zwane również gazowymi wysokociśnieniowymi.
Jak działa amortyzator dwururowy ?
Dobicie
Podczas wciskania tłoczyska do cylindra olej przepływa spod przestrzeni pod tłokiem przez kanały i zawór jednokierunkowy do powiększonej przestrzeni nad tłokiem przy pomijalnym oporze dławienia. Wsuwająca się do cylindra część tłoczyska powoduje zmniejszenie objętości dostępnej dla oleju (o objętość tej części tłoczyska). Ponieważ olej jest nieściśliwy, ta objętość oleju, dla której „brakuje” miejsca w cylindrze zmuszona jest do przepływu przez zespół zaworu dennego do zewnętrznej rury zasobnikowej wypełnionej powietrzem (1 bar) lub azotem (4-8 barów) Gaz jest w odróżnieniu od cieczy ściśliwy. Opór hydrauliczny (dławienie), jaki powstaje przy przepływie przez zespół zaworu dennego generuje tłumienie na dobiciu.
Odbicie
Podczas wysuwania tłoczyska z cylindra olej z przestrzeni nad tłokiem jest ściskany i zmuszony do przepływu przez system otworów dławiących i zaworów w tłoku. Dławienie tego przepływu (opór hydrauliczny) generuje tłumienie na odbiciu. Jednocześnie ilość oleju w zwiększonej objętości pod tłokiem zostaje uzupełniona przez przepływ z zewnętrznej rury zasobnikowej poprzez zespół zaworu dennego przy minimalnym dławieniu.
Podstawowe elementy amortyzatora dwururowego:
• Rura zewnętrzna, zasobnikowa (8)
• Rura wewnętrzna – cylinder roboczy (7)
• Tłok (2) połączony z tłoczyskiem (3)
• Zespół zaworu dolnego (zawór denny) (6)
• Prowadnica tłoczyska (5)
• Mocowania górne i dolne (1)
Jak działa amortyzator jednorurowy?
Dobicie
W odróżnieniu od dwururowego, amortyzator jednorurowy nie posiada rury zasobnikowej.
Konieczność pomieszczenia dodatkowej objętości wsuwającego się do cylindra tłoczyska nadal jednak istnieje. Uzyskuje się to poprzez zmienną, adaptowalną objętość cylindra roboczego. W tym celu górna część cylindra wypełniona jest olejem a dolna część gazem (azot) pod ciśnieniem 20-30 barów. Gaz i olej odseparowane są przez tłok “pływający” (2).
Przy wsuwaniu tłoczyska do cylindra, kompensata objętości odbywa się przez ruch tłoka pływającego w dół i sprężenie gazu. Ciśnienie gazu i oleju nieznacznie wzrasta, zmuszając część oleju do przepływu z przestrzeni pod tłokiem poprzez zespół dławiący tłoka do przestrzeni nad tłokiem. Opór hydrauliczny (dławienie) powstający przy tym przepływie generuje tłumienie na dobiciu.
Odbicie
Przy wysuwaniu tłoczyska z cylindra olej z przestrzeni nad tłokiem jest zmuszony do przepływu przez system otworów i zaworów tłoka. Opór hydrauliczny (dławienie przepływu) tak powstały generuje tłumienie na odbiciu. Jednocześnie ciśnienie gazu wypycha tłok pływający w górę, kompensując zmianę objętości po części tłoczyska, która opuściła cylinder.
Główne elementy:
• Cylinder (ciśnieniowy) roboczy (7)
• tłok (4) połączony z tłoczyskiem (5)
• tłok pływający, separator (2)
• prowadnica tłoczyska (6)
• mocowania dolne i górne (1)